روزنامه جوان
1396/10/27
توسعه كاريكاتوري علوم انسانی در ايران
رشد پرشتاب و برقآساي بنيه علمي ايران در حوزه آموزش عالي پس از انقلاب اسلامي نسبت به قبل از انقلاب يكي از برجستگيها و افتخارات نظام اسلامي و بيانگر اهميت دادن جمهوري اسلامي ايران به جايگاه علم است. تعداد ۱۷۵ هزار دانشجوي كشور ۳۵ ميليوني پيش از انقلاب با رشد ۲۰ برابري به رقم معجزهگون بيش از ٤ ميليون دانشجو در كشور ۸۰ ميليوني امروز رسيده و در شرايطي كه پيش از انقلاب اسلامي در برخي استانها هيچ واحد آموزش عالي وجود نداشته هماينك بيش از ۲۲۰۰ دانشگاه و مؤسسه آموزش عالي دولتي و خصوصي در سراسر كشور وجود دارد كه همه استانها و اغلب شهرهاي بزرگ را پوشش داده و سهم دولت تنها ۱۲۰ واحد آموزش عالي بيش نيست. اصول سهگانه حاكم بر توسعه علمي كشور مشتمل بر «دسترسي فراگير و آسان براي عموم علاقهمندان»، «عدالت توزيعي» و «توجيه اقتصادي» و به رغم غفلت از ساير مؤلفههاي هماهنگساز بين رشد كمي و كيفي و نيازها، ايران موفق به ثبت ركورد رشد ۱۱ برابري ميانگين نرم رشد علمي جهاني شده است. از مزيتها و نقاط برجسته حوزه آموزش عالي ميتوان به موارد زير اشاره كرد:۱ - روحيه و تفكر جهادي حاكم بر اساتيد و دانشجويان مجموعههاي علمي و پژوهشي كشور. ۲ - نگاه فرصت محور به تحريمها و موانع پيشرو در محيطهاي علمي و دانشگاهي. ۳ - اعتماد بهنفس و باور به شعار «ما ميتوانيم» و عدم قبول بنبست در مسير توسعه علم.٤ - جوانگرايي و اعتماد به جوانان بهعنوان يك شاخص مهم و خلاقانه علمي. ۵ - وجود يك نهاد مؤثر و قانونگذار مستقل بهنام شورايعالي انقلاب فرهنگي. ۶ - تهيه نقشه جامع علمي كشور. اما به رغم مزيتها و محاسن غيرقابل انكار، متأسفانه شاهد برخي نقاط ضعف در مسير رشد علمي هستيم كه در يك كلمه ميتوان از آنها تحت عنوان «توسعه نامتوازن و كاريكاتوري علم» ياد كرد. برخي از اين نقاط ضعف از اين قرار است:
۱ - عدم تناسب بين رشتههاي تحصيلي در دانشگاهها با نيازهاي اساسي كشور. ۲ - عدم توجه به موزائيك علمي كشور (توضيح اينكه بايد رشتههاي تحصيلي و تعداد دانشجويان در هر استان بر اساس چرخه خدمتي نيروي انساني و متناسب با ظرفيتها و قابليتهاي توليدي، صنعتي و خدماتي همان استان پيشبيني شود و به هيچ وجه رشتهاي كه در يك استان ظرفيت جذب ندارد نبايد ايجاد شود.) ۳ - مدرك گرايي و توليد دانشجو بهجاي توليد علم و عدم توجه جدي به مقوله كليدي توليد علم. ٤ - عدم تناسب بين رشتههاي تحصيلي مبتني بر راحتطلبي با ظرفيتهاي كار بهگونهاي كه بيش از نيمي از دانشجويان كشور را دانشجويان رشتههاي علوم انساني تشكيل ميدهند. ۵ - انحصاري كردن دانشگاههاي خصوصي و نگاه بنگاهداري به دانشگاه در بين برخي از بزرگان حوزه آموزش عالي. ۶ - وادادگي علمي و مرعوب شدن نسبت به دانشگاهها و مجامع علمي خارج از كشور كه سبب توقف توليد علم و توسعه نهضت ترجمه شدهاست. ۷ - نگاه اقتصادي به دانشگاه و مقوله علم كه موجب رشد كمي واحدهاي آموزش عالي و غفلت از رشد كيفي شدهاست. ۸ - كم توجهي دولتها به بودجههاي پژوهشي دانشگاهها و مراكز آموزش عالي. ۹ - بلاي بزرگ ترويج سياست زدگي و نگاه سياسي به جايگاه آموزش عالي توسط جناحهاي سياسي و بهرهبرداريهاي سياسي و حزبي از دانشجويان كشور. ۱۰ - بي نيازي و بي علاقگي صاحبان صنايع بزرگ و مادر در كشور به پژوهشهاي دانشگاهي و مراكز پژوهشي به دليل دولتي بودن صنعت و استفاده بيحد و حصر از بودجههاي دولتي. ۱۱ - عدم توجه به چرخه نيروي انساني ماهر و فني و كاربردي در دانشگاهها. ۱۲ - صنعت داخلي كشور ربع قرن از صنعت جهان عقب بوده و توليدات علمي كشور (كه بر اساس شاخصهاي علمي و صنعت روز جهان تهيه ميشود) در چنين صنعت عقب ماندهاي فاقد كاربرد و بلااستفاده است. ۱۳ - حمايت مالي غلط دولتها از صنعت و توليدات دولتي كه دولت را به جايگاه «دولت قيمت گذار» به جاي دولت «خدمتگزار» تنزل دادهاست. ۱٤ - بي برنامگي و عدم مشاهده عزم راسخ در وزارت علوم، تحقيقات و فناوري براي سازماندهي علمي كشور و استخلاص از رشد كاريكاتوري علم براي نجات دانشگاهها، مراكز و مؤسسات آموزش عالي انجام فوري اصلاحات زير ضروري به نظر ميرسد: ۱ - بازمهندسي رشد علمي مبتني بر واقعيات و نيازهاي علمي كشور. ۲ - اصلاح نظام اقتصادي كشور اعم از نظام صادرات و واردات، عوارض گمركي و... كه تأثير مستقيم بر نياز حوزه عمل به نظام علمي كشور دارد. ۳ - موزائيك هماهنگ علمي، صنعتي، توليدي و خدماتي كشور. ٤ - ايجاد كارگروههاي عملياتي در كنار وظايف ستادي و عالي در شورايعالي انقلاب فرهنگي كشور به منظور ايجاد تحول و مطالبهگري از دانشگاهها و مراكز آموزش عالي ۵ - ايجاد سامانه جذب ايدههاي نوين در حوزه بازسازي و بازمهندسي دانشگاههاي كشور متناسب با نيازهاي كشور. ۶ - تقويت عنصر كليدي نظارت و پيگيري و ايجاد سامانه عملياتي براي اين هدف مهم. بديهي است چنانچه دستگاههاي مسئول نسبت به اصلاح نظام علمي كشور و پيشگيري از توسعه نامتوازن و كاريكاتوري علمي كشور اقدام نكنند در آينده نزديك تمامي مزيتها، محاسن و فرصتهاي علمي موجود، ضمن توليد آسيبهاي كوچك و بزرگ براي تهديدات كلان عليه نظام، بسترسازي خواهند كرد.
سایر اخبار این روزنامه
صداقت اخبار ايراني در فضاي دروغپراکني جهاني
صداقت اخبار ايراني در فضاي دروغپراکني جهاني
«غلط زيادي» امريکا به سرانجام نميرسد
«غلط زيادي» امريکا به سرانجام نميرسد
فاتحه تيمهاي بازيكنساز را خواندهايم
شبههپراکنی درباره كشتي سانچي داستان سرایی است
براي حل مشكلات نبايد چشم به ديگران داشت
كمكهاي مردم به زلزلهزدگان در حسابهاي بانكي سلبریتیها ماند
سیلی به صورت فوتبال
نقطه هدف امریکا در تشدید تحریمها
توسعه كاريكاتوري علوم انسانی در ايران
کابوس اردوغان در مرزهای جنوبی